Schulden hebben is enorm zwaar. Je krijgt er stress van, slaapt er slecht door en maakt je iedere dag zorgen. Hulp zoeken? Dat wil je misschien wel, maar je wilt eigenlijk ook niet dat iemand van je situatie afweet. Dus probeer je het zo lang mogelijk zelf vol te houden. Maar hulp vragen is juist dapper! Dat het moeilijk is, weet Farley ook. Hij heeft jaren geworsteld met zijn schulden, maar is er met hulp weer uitgekomen. Farley wil andere mensen met schulden inspireren om ook hulp te zoeken. Daarom doet hij zijn verhaal. Bij fiKks én via zijn eigen trainingsbureau.
“Ik ben Farley van Heydoorn en ik werk als trajectbegeleider en preventiewerker binnen de gemeentelijke schuldhulpverlening. Daarnaast ben ik eigenaar van Buro VAT. Met Buro VAT geef ik advies en training aan professionals in het werkveld en voorlichting aan mensen met schulden. In mijn werk bij de gemeente help ik zowel schuldeisers als schuldenaars en binnen Buro VAT fungeer ik vooral als bruggenbouwer tussen schuldenaren en professionals.
Het idee voor Buro VAT is ontstaan na mijn minnelijk traject tussen 2002 en 2005 toen ik hulp kreeg bij het oplossen van mijn schulden. Hoewel ik dankbaar ben dat ik uit de schulden ben gekomen, was de ervaring toch niet positief. Toen ik schulden had, stond schuldhulpverlening nog maar in de kinderschoenen, dus het is niet helemaal te vergelijken met de hulp die iemand vandaag de dag kan krijgen. Toch gun ik het nog steeds niemand om een schuldentraject – en alle stress die daarbij komt kijken – te moeten doorlopen. Daarom wil ik met Buro VAT mensen met name behoeden voor het krijgen van schulden en daarnaast professionals trainen om op een stres-sensitieve manier te communiceren met mensen met schulden.
“Voor mij voelde het hebben van schulden alsof ik gevangen zat. Gevangen in mijn hoofd.”
Voor mij voelde het hebben van schulden alsof ik in de gevangenis zat. Maar die gevangenis was mijn eigen hoofd. Je kunt namelijk alleen nog maar aan geld denken. “Heb ik nog genoeg geld voor de boodschappen? Of voor de bus?”. Je krijgt tunnelvisie. Ik raakte daardoor in een sociaal isolement en verloor al mijn zelfvertrouwen. In het begin probeerde ik alles nog op te lossen. Ook als ik wist dat de oplossing die ik had bedacht niet zou werken. Maar als je vandaag je eten kunt betalen, kijk je morgen wel weer opnieuw. Het beetje geld dat je hebt, geef je direct weer uit. Zo werkt schaarste schaarste in de hand.
Uiteindelijk heb ik hulp gezocht. En dat heb ik toen eigenlijk vanuit extrinsieke motivatie gedaan, dus motivatie van buitenaf. Zelf kon ik dat niet meer, ik kreeg er zoveel stress van dat ik helemaal dichtsloeg. Je hoort vaak dat iemand alleen uit de schulden kan komen als diegene intrinsiek gemotiveerd is. Dus uit zichzelf zijn problemen wil oplossen. Maar dat hoeft dus niet altijd zo te zijn. Sterker nog: als je alleen maar aan het vluchten bent voor je problemen, heb je in je hoofd helemaal geen ruimte voor intrinsieke motivatie. Dan kom je pas tot de realisatie dat je iets moet gaan doen als iemand anders je als het ware wakker schudt.
“Hulp zoeken is niet zwak, maar juist dapper. We moeten ervoor zorgen dat het normaal wordt om hulp te vragen.”
Toen ik bij schuldhulpverlening aanklopte, stond die sector nog in de kinderschoenen. Inmiddels is er gelukkig een hoop mogelijk voor iemand met geldproblemen. Toch is het nu ook nog niet perfect. Aan de ene kant is het goed dat er nu zoveel organisaties zijn die mensen met schulden willen helpen. Maar aan de andere kant komt het nu ook voor dat een schuldenaar door de bomen het bos niet meer ziet. En daardoor niet weet waar hij precies terecht kan. Daarnaast kom ik ook wel eens organisaties of individuen tegen die eigenlijk niet gekwalificeerd zijn om iemand met schulden te helpen. Ook al bedoel je het als hulpverlener dan goed, je kunt iemands situatie ook verslechteren door het verkeerde advies te geven. Een schuldenaar zoekt dan ook niet snel meer opnieuw hulp bij een andere organisatie. Want voor iemand met schulden horen alle hulpverleners bij dezelfde club. Als hij het vertrouwen kwijtraakt in het systeem, krijg je dat als hulpverlener niet gemakkelijk weer terug.
Je kunt dit voorkomen door als organisatie duidelijk te maken wat je wel en níét doet. Je kunt iemand met verschillende problemen niet met alles helpen. Help diegene alleen met wat jij kunt doen en verwijs diegene dan door. Een doorverwijzing is ook hulp. Als je ziet dat iemand eigenlijk andere hulp nodig heeft, kun jij hem als fiKks buddy alsnog helpen. Door zo snel mogelijk duidelijk te krijgen waar je deelnemer dan wél naartoe kan en wat hij daarvoor nodig heeft. Als je iemand snel en goed kunt doorverwijzen, is diegene ook écht geholpen. Hulp zoeken is dapper. Dat wordt helaas nog niet altijd zo gezien. Daarom moeten we ervoor zorgen dat het normaal wordt om hulp te vragen. Ik wil met mijn eigen verhaal over schulden andere mensen motiveren om hulp te zoeken. Want je kunt er uit komen, hoe groot je problemen ook zijn. Je problemen zijn nooit te erg, of juist niet erg genoeg. En er zijn inmiddels gelukkig genoeg mensen en organisaties die je willen helpen. Helpen is niet dwingen. Om hulp vragen betekent niet ergens aan vast zitten. Het is aan jezelf om de stappen te zetten. Maar je hoeft het niet alleen te doen.”
Download gratis de fiKks-app, kies je buddy en reken af met geldzorgen.